5 listopada 2018 Kultura bezpieczeństwa w błędach medycznych

Warto było uczestniczyć w IV Śląskiej Konferencji Medyczno-Prawnej w Zabrzu.

26 października 2018 roku zespół Grupy Doradczej Prawno-Medycznej uczestniczył w IV  Śląskiej Konferencji Medyczno-Prawnej. Spotkanie odbyło się na Wydziale Lekarskim z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym Śląskiego Uniwersytetu. Była to już druga tegoroczna odsłona konferencji, jej treść była poświęcona aspektom medycznym i prawnym związanymi z błędami lekarskimi. Spotkanie miało służyć konfrontacji stanowisk praktyków i teoretyków prawa oraz medycyny, a także podjęciu próby zdefiniowania aktualnych potrzeb i oczekiwań organów wymiaru sprawiedliwości.

W otwarciu konferencji uczestniczył prorektor ds. współpracy międzynarodowej i krajowej dr hab. prof. UŚ Tomasz Pietrzykowski. Zaraz po tym głos zabrał dr hab. n. med., mgr prawa Tomasz Jurek – prof nadzw. Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, pokazując błąd medyczny w świetle kultury bezpieczeństwa w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i metody zapobiegania zdarzeniom niepożądanym.

Następna część spotkania była zatytułowana „Błąd medyczny czyli pacjent, a system”. To właśnie w tym momencie osoby takie, jak mec. Robert Bryzek oraz dr n. praw. Aleksandra Wentkowska, poruszyły tematy naruszenia praw pacjenta wraz z przytoczonymi przykładami, podkreślając że prawo pacjenta jest jego dobrem osobistym. W tej części została przestawiona również rola pełnomocnika oraz kompetencje Rzecznika Praw Pacjenta i Rzecznika Praw Obywatelskich.

Największe pole do dyskusji wzbudziły panele dotyczące odpowiedzialności cywilnej oraz karnej za błędy medyczne. Omawiane konkretne przypadki błędów medycznych były rozpatrywane i analizowane przez takie osobliwości świata medycyny, jak prof. dr hab. n. med. Andrzeja Bochenka – kardiochirurga i jednego z założycieli Polsko-Amerykańskich Klinik Serca i nowoczesnego oddziału kardiochirurgii w Bielsku-Białej i prof. dr hab. n. med. Edwarda Wylęgałę – pioniera metod diagnostycznych i leczniczych w zakresie okulistyki. W tej części również wypowiedziała się dr n. med., mgr prawa Marta Rorat, na temat błędu medycznego w sepsie.

Ostatnie podsumowujące wypowiedzi, inspirowały do rozległej informacji i rozmowy na temat zdarzeń niepożądanych, pokazując perspektywy komunikacji, mediacji oraz edukacji.  Do analizy „jak i dlaczego?” a nie „kto?”, zachęcała Halina Kutaj-Wąsikowska – Dyrektor Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia, przedstawiając projekt „Zarządzanie Bezpieczeństwem Opieki", który ma na celu pomoc dla szpitali w zorganizowaniu i wdrożeniu sytemu zgłaszania i analizowania zdarzeń niepożądanych. Skłaniając do mediacji w sprawach o błąd medyczny, wykład wygłosiła dr n. prawa Dominika Bek. Na zakończenie o efektywnej komunikacji interpersonalnej, jako istotnym elemencie kultury bezpieczeństwa, podsumowała spotkanie dr hab. n. o zdr. Monika Bąk-Sosnowska – psycholog kliniczny, psychoterapeuta, nauczyciel akademicki. 

Dyskusja wśród pracowników zespołu GDPM, toczyła się jeszcze długo po zakończeniu spotkania.

- Atutem konferencji byli ciekawi prelegenci ze świata medycyny, którzy potrafili krytycznie spojrzeć na swoje środowisko i mówić o konieczności poczynienia stosownych zmian już na etapie kształcenia młodych lekarzy. Konferencja postulowała konieczność współpracy prawno-medycznej dla osiągnięcia celu, jakim jest komfort i bezpieczeństwo pacjenta oraz wysoki poziom udzielanych świadczeń zdrowotnych – mówi Joanna Kopińska, prawnik GDPM.  

- Treść konferencji była bogata w najnowsze orzecznictwo, które z pewnością wykorzystamy w praktyce – dodaje Marta Krutysza, prawnik GDPM.

- Moim zdaniem najciekawszy był występ prof. Tomasza Jurka. W inauguracyjnym wykładzie prelegent zakreślił aksjologiczne ramy odpowiedzialności lekarzy za błędy medyczne, wskazując jednocześnie na fakt, że działania niepożądane wpisane są w ryzyko zawodu lekarza. W związku z tym należałoby przesuwać kontekst, w jakim funkcjonuje branża medyczna, od kultury represji w kierunku kultury bezpieczeństwa, w której podstawą udzielania świadczeń zdrowotnych jest wzajemne zaufanie pacjentów i personelu medycznego. Pozwoliłoby to skupić wysiłki w celu zwiększania jakości opieki zdrowotnej – podsumowuje Jakub Begger, prawnik GDPM.

Udział w konferencji zaowocował nowym spojrzeniem na problem błędu medycznego. Wzajemny szacunek lekarzy i prawników pokazał, jak istotna jest współpraca tych obu (na pozór) odległych zawodów. Otwarta rozmowa dotycząca pojawiąjących się błędów w placówka medycznych wzbudziła refleksję nad dalszym postępowaniem w kwestionowaniu tych błędów, nakłaniając do głębiej analizy zdarzeń, niekoniecznie w celu ustalaniu kary, a wskazaniu rzeczywistej przyczyny i możliwości wyeliminowania jej w następnych przypadkach. Nacisk na wzajemną kulturę pomiędzy środowiskiem medycznym, prawniczym oraz pacjentem, pokazuje, że z każdej strony są chęci, by poprawić jakość, wzbudzić wzajemne zaufanie i spopularyzować kulturę bezpieczeństwa w udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Czasem rozmowa, bez presji winy i trafna analiza, może okazać się kluczem do sukcesu, czyli porozumieniem.

Warto pamiętać, że zarówno prawnicy i medycy pełnią niezwykle ważną rolę w społeczeństwie. To właśnie na ramionach przedstawicieli tych zawodów spoczywają obowiązki pomocy, ratowania ludzkiego zdrowia, życia i … pieniędzy.

Źródło: CNOiUM