6 lutego 2018 SN: 27 marca decyzja ws. zadośćuczynień przy stanach wegetatywnych

Sąd Najwyższy rozpatrzy wniosek Rzecznika Finansowego dotyczący zadośćuczynienia dla bliskich osób w stanach wegetatywnych.

SN odpowie na pytanie prawne Rzecznika z 21 kwietnia 2017 r.

„Czy w razie poważnego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia osobom najbliższym poszkodowanego może przysługiwać na podstawie art. 448 k.c. roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne z tytułu naruszenia ich własnego dobra osobistego?”,

a na wypadek udzielenia pozytywnej odpowiedzi na to pytanie:

„Czy w świetle art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2060 z późn. zm.) świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę z tytułu naruszenia dóbr osobistych osób najbliższych poszkodowanego, który doznał poważnego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia?”.

Składając wniosek, Aleksandra Wiktorow, Rzecznik Finansowy wyjaśniała, że chce, aby SN rozstrzygnął, czy bliskim osoby żyjącej, ale poważnie poszkodowanej w wypadku komunikacyjnym, należy się zadośćuczynienie ze względu na naruszenie tzw. dóbr osobistych. A jeśli tak, to czy powinno być ono wypłacane z OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. W głównej mierze chodzi o przypadki obejmujące tzw. stany terminalne czy wegetatywne – takie, w których poszkodowany żyje, ale nie ma z nim żadnego kontaktu lub jest on mocno ograniczony, a leczenie nie rokuje znaczącej poprawy.

- Naszym zdaniem w takiej sytuacji bliscy powinni być uprawnieni do zadośćuczynienia. Widzimy jednak, że są sądy, które mają podobne zdanie, i takie, które go zdecydowanie nie podzielają. Stąd wniosek mający na celu ujednolicenie linii orzeczniczej i zapewnienie przewidywalności roszczeń – zaznaczał Aleksander Daszewski, radca prawny i koordynator zespołu prawnego w Biurze Rzecznika.

W uzasadnieniu wniosku RzF przywołał 14 prawomocnych rozstrzygnięć. W połowie przypadków sądy orzekły, że bliskim może przysługiwać zadośćuczynienie. W drugiej połowie były zdania przeciwnego. Dodatkowo w dwóch sprawach sąd orzekł, że jeśli uszkodzenia ciała wynikają z wypadku komunikacyjnego, tego typu roszczenie można kierować do ubezpieczyciela, który wystawił polisę OC sprawcy. W dwóch przypadkach sąd nie potwierdził takiej możliwości.

- Co istotne, wyroki dotyczą bardzo podobnych stanów faktycznych, a orzeczenia są diametralnie różne. Przywołujemy na przykład wyrok zasądzający po 80 tys. zł zadośćuczynienia dla dwójki małoletnich dzieci – podkreślił Tomasz Młynarski, radca prawny w Biurze RzF. – W bardzo podobnej sytuacji inny sąd całkowicie oddalił powództwo żony i dwójki dzieci. Widać więc potrzebę ujednolicenia linii orzeczniczej, żeby w przyszłości uniknąć takich sytuacji – dodał.

Warto zwrócić uwagę, że w dniu złożenia wniosku trzyosobowy skład Sądu Najwyższego zdecydował o przekazaniu powiększonemu stanowi SN (siedmiu sędziów) sprawę dotyczącą zadośćuczynienia za naruszoną więź rodzinną z ofiarą wypadku znajdująca się w stanie wegetatywnym (sygnatura akt I CSK 472/16). Decyzja stanowiła pokłosie stanowiska sędziów, w myśl którego we wspomnianej sytuacji nie ma podstaw do domagania się zadośćuczynienia. Uznali oni, że o ile życie rodziny ulega pogorszeniu, to nie ma mowy o utracie więzi – jest ona innego rodzaju, nie gorsza, ale wyrażana w inny sposób. Sędziowie podkreślili też, że „stan zadowolenia z życia rodzinnego nie jest prawnie gwarantowany”. SN wskazał również, że w sytuacji, gdy ofiarą wypadku było dziecko, to rodzice, a nie ubezpieczyciel są zobowiązani do opieki nad nim.

Podobne stanowisko zajmują ubezpieczyciele. Zakłady nie kwestionują faktu, że w razie śmierci poszkodowanego dochodzi do naruszenia dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej, lecz odmawiają wypłat w sytuacji, gdy ofiara wypadku jest w stanie wegetatywnym. Ich zdaniem obowiązek opieki nad poszkodowanym nie jest krzywdą, a brak świadomości nie jest zerwaniem więzi rodzinnych.

Źródło: www.gu.com.pl